National Insurance Number (NIN) czyli numer ubezpieczenia społecznego w Wielkiej Brytanii
Osoby chcące pracować na terenie Wielkiej Brytanii, prowadzić tutaj swoją działalność gospodarczą czy ubiegać się o określone zasiłki oraz świadczenia (łącznie z emeryturą), muszą posiadać National Insurance Number (w skrócie NIN) czyli numer ubezpieczenia społecznego.
National Insurance Number – informacje ogólne
NIN możemy porównać do polskiego NIP i PESEL.
Składa się z kombinacji 3 liter i 6 cyfer, ułożonych według określonego wzoru, np. AB123456C.
Jest nadawany przez tutejszy urząd skarbowy czyli HM Revenue and Customs (HMRC).
NIN to numer przyznawany indywidualnie i dzięki temu urząd wie, że płacone przez nas składki powinny być do nas przypisane – na podstawie ich wysokości decyduje się potem, jeśli nastąpi taka potrzeba, czy mamy prawo otrzymywać pewne zasiłki (np. zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek macierzyński czy pomoc z tytułu niezdolności do pracy) i czy kwalifikujemy się do brytyjskiej emerytury.
NIN otrzymuje się raz i jest to numer przypisany do nas w sposób stały. Nie zmienia się on ani nie przepada (nawet jeśli nastąpi zmiana naszego nazwiska, czy nie będziemy dłużej mieszkać w Wielkiej Brytanii).
Jeśli zostanie nam przyznany, odnajdziemy go np. na odcinkach wypłaty (payslips) i w oficjalnych dokumentach urzędowych z HMRC czy DWP. Naszym potwierdzeniem jego posiadania będzie otrzymana karta z wytłoczonym numerem NIN.
Otrzymanie NIN oznacza zielone światło w kwestii płacenia składek. Składki na national insurance w Wielkiej Brytanii płacimy, jeśli ukończyliśmy 16. rok życia, jesteśmy zatrudnieni przez pracodawcę i zarabiamy więcej niż £155 tygodniowo lub jeśli jesteśmy samozatrudnieni (prowadzimy własną działalność) a nasz zysk z tego tytułu wynosi £5,965 (lub więcej) rocznie. Składki NI przestajemy płacić, gdy osiągamy wiek emerytalny.
Kategorie (klasy) National Insurance
W oparciu o status zatrudnienia, wysokość zarobków oraz regularność odprowadzania składek, wyróżnia się cztery podstawowe i następujące kategorie NI:
NI Class 1
Do tej kategorii zaliczają osoby zatrudnione, zarabiające więcej niż £155 tygodniowo, które nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego – ich składki odliczane są od zarobków (tygodniowych lub miesięcznych) i odprowadzane automatycznie przez pracodawcę.
Wysokość składek to obecnie 12%.
NI Class 2
Kategoria dla osób prowadzących własną działalność i osiągających zysk w wysokości ponad £5,965 rocznie. Jeśli ta kwota jest mniejsza, nadal można dobrowolnie odprowadzać dla siebie składki. Osoby samozatrudnione płacą tutaj z tytułu NI £2.80 tygodniowo.
NI Class 3
To kategoria, dzięki której możemy dobrowolnie uiścić nasze składki, aby zapewnić ciągłość NI.
NI Class 4
Ponownie kategoria dla samozatrudnionych, ale już zarabiających więcej niż £8,060 rocznie. Wysokość składek została ustalona na 9% (od zysku między £8,060 a £42,385) oraz 2% (od dochodu powyżej £42,385).
Jak wyrobić NIN i jak przebiega cała procedura?
Pierwsza, ważna uwaga dotycząca aplikowania o NIN – musimy już być na terytorium UK, aby móc ubiegać się o numer. Warto zgłosić chęć wyrobienia NIN jak najszybciej, zaraz po przyjeździe. Możemy przy tym szukać pracy lub nawet pracować w Anglii bez numeru ubezpieczenia społecznego. W tym drugim przypadku zostaniemy obciążeni wyższym podatkiem do zapłacenia od naszych dochodów – pamiętajmy jednak, że możemy otrzymać zwrot nadpłaconej kwoty, jeśli NIN zostanie nam przypisany.
Osoby chcące wyrobić NIN powinny zadzwonić na infolinię 0345 600 0643, która czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 – 18.00. Jeśli nie mówimy dobrze po angielsku, możemy poprosić kogoś o pomoc w przeprowadzeniu rozmowy. Podczas niej zostaną nam zadane podstawowe pytania o imię i nazwisko, adres czy datę przyjazdu do Anglii. Rozmowa powinna zakończyć się otrzymaniem terminu i miejsca spotkania w sprawie NIN (tzw. interview). Po kilku dniach od przeprowadzenia rozmowy, możemy się również spodziewać otrzymania pisemnego potwierdzenia spotkania pocztą. Ten list będzie bardzo ważny, ponieważ wylicza dokumenty, jakie powinniśmy ze sobą zabrać, np. paszport czy dowód osobisty czy potwierdzenie adresu. Im więcej dokumentów możemy zabrać ze sobą, tym lepiej.
Sam interview nie trwa długo (około kilku minut) i są na nim zadawane proste pytania odnośnie nas samych, np.: Jaki jest nasz stan cywilny?, Czy kiedykolwiek pracowaliśmy poza granicami kraju?, Czy po raz pierwszy jesteśmy w Anglii?, Jak się tutaj utrzymujemy?, Czy mamy lub szukamy pracy? Urzędnik skseruje przyniesioną przez nas dokumentację oraz poinformuje, ile czasu trwa przyznanie decyzji o NIN. A trwa do kilku tygodni. Potwierdzenie przyznania NIN oraz kartę NIN otrzymamy pocztą na podany przez nas wcześniej adres. Na spotkanie można przyjść z tłumaczem bądź poprosić o tłumacza z urzędu.
Komu potrzebny jest nasz NIN?
Oto lista organizacji, które powinny wiedzieć, jaki jest nasz NIN:
1. Urząd skarbowy HMRC
2. Nasz pracodawca
3. The Department for Work and Pensions, jeśli ubiegamy się o zasiłki
4. Lokalny urząd, jeśli ubiegamy się o housing benefit czyli zasiłek mieszkaniowy
5. Electoral Registration Officers, w przypadku, gdy rejestrujemy się jako wyborcy
6. Firmy udzielające pożyczek studenckich (jeśli się o takową ubiegamy)
7. Banki, jeśli życzymy sobie otwarcia dla nas ISA czyli indywidualnego konta oszczędnościowego
Zmiany, które trzeba zgłosić przy NIN
Z HMRC powinniśmy skontaktować się, jeśli zmianie uległy nasze dane (np. nazwisko po ślubie czy adres po przeprowadzce) oraz gdy rozpoczynamy lub kończymy naszą działalność jako osoby samozatrudnione.